فسخ قرارداد کار رو چطور باید انجام بدیم، شرایط فسخ قرارداد کار چی هست؟ نحوه فسخ قرارداد کار به چه صورت هست؟ همه و همه در مقاله فسخ قرارداد کار از ۰ تا ۱۰۰؛ نحوه فسخ قرارداد و شرایط لازم
فسخ قرارداد کار از صفر تا صد ؛ چطوری قرارداد کار رو فسخ کنیم و چه شرایطی لازم داره؟
قرارداد کار یکی از مهم‌ترین چیزها تو رابطه بین کارگر و کارفرماست. تو قرارداد کار، همه چیز مشخص میشه؛ یعنی وظایف هر دو طرف و شرایط همکاری تا اگه مشکلی پیش اومد، هر کس راحت‌تر بتونه حقش رو بگیره. ولی خب گاهی پیش میاد که یکی از طرفین دیگه نمی‌خواد ادامه بده و می‌خواد قرارداد رو فسخ کنه. تو این مطلب از تکس فارس می‌خوایم بگیم فسخ قرارداد کار چجوری انجام میشه و چه شرایطی داره.
ماده ۲۵ قانون کار چی میگه؟
ماده ۲۵ قانون کار میگه فسخ قرارداد کار به صورت یک‌طرفه یعنی فقط کارگر یا فقط کارفرما نتونه یه‌دفعه قرارداد رو فسخ کنه. اما طبق ماده ۱۱ قانون کار، طرفین می‌تونن یه دوره آزمایشی رو مشخص کنن. تو این دوره آزمایشی، هر کدوم می‌تونن بدون اطلاع قبلی و پرداخت خسارت قرارداد رو قطع کنن.
فسخ قرارداد کار قبل از موعد
اگه بخوایم قرارداد رو زودتر فسخ کنیم، این موضوع فقط تو قراردادهای آزمایشی امکان پذیره. تو این حالت، هر دو طرف باید مسئولیت هاشون رو قبول کنن. مثلا اگه کارفرما قرارداد رو فسخ کنه، باید حقوق دوره آزمایشی رو کامل بده. اما اگه کارگر قرارداد رو قطع کنه، فقط حقوق همون مدت کاری که انجام داده رو می‌گیره.
دوره آزمایشی باید تو قرارداد مشخص بشه؛ حداکثر برای کارگرای ساده و نیمه ماهر یک ماه و برای کارگرای ماهر یا با تخصص بالا، تا سه ماه.
ضمنا یه قانون الحاقی هست که تو بند (ح) ماده ۱۰ قانون کار، شرایط فسخ قرارداد کار رو جزو تنظیمات قرارداد قرار داده؛ البته این شرایط نباید خلاف قانون یا باطل باشه.
فرق فسخ قرارداد با تعلیق چیه؟
فسخ قرارداد یعنی قطع کامل رابطه کاری یا قراردادی بین دو طرف. وقتی قرارداد فسخ میشه، دیگه اون قرارداد به طور کامل تموم میشه و هیچ کدوم از طرفین دیگه تعهدی نسبت به هم ندارن. مثلاً اگر قرارداد کار فسخ بشه، کارگر دیگه حق کار کردن نداره و کارفرما هم تعهدی نسبت به ادامه همکاری نداره.
اما تعلیق قرارداد یعنی به صورت موقت قرارداد رو متوقف کردن ولی قرارداد به طور کامل لغو نشده. تو این حالت، رابطه کاری یا قراردادی فعلاً قطع میشه اما بعد از مدتی ممکنه دوباره ادامه پیدا کنه. مثلاً فرض کن کارفرما بخاطر شرایط خاصی مثل تعطیلات یا مشکلات مالی، موقتاً قرارداد رو تعلیق کنه؛ بعد از اینکه شرایط بهتر شد، قرارداد دوباره فعال میشه و همکاری ادامه پیدا می‌کنه.
پس خلاصه بگم:
-
فسخ یعنی قطع کامل و دائمی قرارداد
-
تعلیق یعنی توقف موقت قرارداد و احتمال ادامه دوباره
شرایط فسخ قرارداد کار
فسخ قرارداد کار ممکنه از سمت کارفرما یا کارگر باشه، ولی تو هر دو حالت باید شرایط و قوانینی رعایت بشه تا فسخ قرارداد درست انجام بشه. حالا می‌خوایم شرایط فسخ قرارداد توسط کارفرما و کارگر رو برات توضیح بدیم.
شرایط فسخ قرارداد کار از طرف کارفرما
طبق ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما تو بعضی شرایط اجازه داره قرارداد رو یک‌طرفه فسخ کنه. ماده ۲۷ اینطوری میگه:
«اگه کارگر تو انجام وظایفش کوتاهی کنه یا بعد از چند بار تذکر کتبی، قوانین انضباطی محل کار رو رعایت نکنه، کارفرما می‌تونه با نظر مثبت شورای اسلامی کار قرارداد رو فسخ کنه و علاوه بر حقوق عقب افتاده، به نسبت هر سال سابقه کاری، یه ماه آخرین حقوق رو به عنوان حق سنوات به کارگر پرداخت کنه.»
تو شرکت‌هایی که شورای اسلامی کار ندارن، باید نظر انجمن صنفی گرفته بشه. اگه اختلافی پیش بیاد و توافق نشه، موضوع میره به هیأت تشخیص و اگه باز حل نشد، هیأت حل اختلاف وارد میشه. تا زمانی که این موضوع حل بشه، قرارداد کار به حالت تعلیق درمیاد.
تبصره‌ها
-
تو کارگاه‌هایی که قانون شورای اسلامی کار شاملشون نمیشه یا اصلاً شورای اسلامی یا انجمن صنفی ندارن یا نماینده کارگر نیست، باید نظر مثبت هیأت تشخیص برای فسخ قرارداد گرفته بشه.
-
موارد کوتاهی کارگر و قوانین انضباطی طبق مقرراتیه که شورای عالی کار پیشنهاد میده و وزیر کار تصویب می‌کنه.
شرایط فسخ قرارداد کار از سمت کارگر چیه؟
کارگر هم مثل کارفرما می‌تونه قرارداد کار رو فسخ کنه. فسخ قرارداد از طرف کارگر معمولاً با نوشتن نامه استعفا انجام میشه. تو بند «و» ماده ۲۱ قانون کار، استعفا یکی از راه‌های قانونی تموم کردن قرارداد کار حساب میشه. تو تبصره ماده ۲۱ هم شرایط استعفا توضیح داده شده که خلاصه‌ش اینطوره:
کارگر باید درخواست استعفا رو حداقل یک ماه زودتر به صورت کتبی به کارفرما تحویل بده. بعد از این درخواست، کارگر باید یک ماه بدون غیبت سرکار باشه چون این مدت به کارفرما فرصت میده نیروی جایگزین پیدا کنه.
بعد از اینکه کارگر استعفا رو کتبی داد، ۱۵ روز وقت داره اگه منصرف شد، به صورت کتبی به کارفرما اطلاع بده و نظرش رو عوض کنه.
یه نکته مهم هم اینه که اگه کارگر بدون اطلاع نیاد سرکار و غیبت کنه، این غیبت به حساب استعفا گذاشته نمیشه بلکه به عنوان غیبت غیرموجه محسوب میشه. فرقش اینه که وقتی کارگر بی دلیل کار رو ترک کنه، بعضی حقوق و سنوات بهش تعلق نمی‌گیره، اما وقتی استعفا بده و کارفرما قبول کنه، حقوق و مزایاش حساب میشه.
شرایط فسخ قرارداد کار موقت
تو قرارداد کار موقت، هیچ کدوم از طرفین نمی‌تونن یک‌طرفه قرارداد رو فسخ کنن. یعنی هم کارفرما و هم کارگر فقط وقتی می‌تونن قرارداد رو تموم کنن که هر دو با هم توافق داشته باشن. اگر هم کارفرما کارگر رو اخراج کنه، کارگر می‌تونه به اداره کار شکایت کنه و قانون معمولاً کارگر رو به سر کار برمی‌گردونه. تازه کارفرما هم موظفه حقوق کارگر رو تا پایان مدت قرارداد پرداخت کنه.
جریمه فسخ قرارداد کار چی میشه؟
فرض کن یه کارگر یه‌دفعه ترک کار کنه، مخصوصاً وقتی کار خیلی شلوغه و این باعث میشه کارفرما ضرر کنه. خب کارفرما چطور می‌تونه خسارت وارد شده رو از کارگر بگیره؟ جریمه فسخ قرارداد کار یا خسارت فسخ چیه و چطور باید برخورد کرد؟ با هم بررسی می‌کنیم.
اطلاع دادن به اداره کار و بیمه
اگر کارگر کار رو ترک کرد، حتماً باید موضوع رو به اداره کار و بیمه اطلاع بدی. یه نسخه از نامه اعلام ترک کار کارگر رو هم نگه دار تو پرونده‌ش. اگه بعداً مشکلی پیش اومد و شکایتی پیش اداره کار رفت، می‌تونی به این مدارک استناد کنی. این کار خیلی به کارفرما کمک می‌کنه تا خسارتش رو بگیره.
نوشتن موضوع خسارت تو قرارداد
یه راه قانونی برای اینکه خسارت فسخ قرارداد رو بگیری اینه که وقتی قرارداد رو می‌بندی، حتماً موضوع خسارت فسخ رو تو قرارداد قید کنی. اگه این موضوع تو قرارداد باشه، وقتی اتفاق افتاد می‌تونی شکایتت رو تو دادگاه مطرح کنی. اگه دادگاه خسارت رو ثابت کنه، قانون مجبور می‌کنه کارگر خسارت رو پرداخت کنه و اینجوری به سازمان ضرر نمی‌رسه.
شروط باطلی که فسخ کننده نیستن تو قرارداد کار چی هستن؟
حالا می‌خوایم درباره شرط‌هایی حرف بزنیم که شاید تو قرارداد نوشته بشن ولی باعث فسخ قرارداد نمی‌شن و در واقع باطل هستن ولی قرارداد رو نمی‌شکنن.
۱. مزایای کمتر از حد قانون برای کارگر
قانون کار برای کارگرها کلی مزایای رفاهی تعیین کرده، مثل مرخصی، حقوق پایه، تعطیلات و اینا. هر شرطی که تو قرارداد نوشته بشه و کمتر از اون چیزی که قانون گفته باشه، اون شرط باطله ولی قرارداد کلی دست نخورده باقی می‌مونه.
مثلاً فرض کن تو قرارداد نوشته شده که کارگر فقط می‌تونه ۱۰ روز مرخصی تو سال بگیره، در حالی که قانون میگه ۳۰ روز مرخصی (با احتساب جمعه‌ها). این شرط، حق کارگر رو نقض کرده و باطله، ولی قرارداد کار همچنان معتبره.
۲. شروط غیرممکن
بعضی شروط هستن که انجام دادن‌شون از توان طرفین خارجه. یعنی اصلاً ممکن نیست که کسی بتونه اون کار رو انجام بده. مثلاً اگه به کارگر کاری بدن که حجمش از توانش بیشتر باشه، یا کارفرما قول بده مزایایی بده که اصلاً توان پرداختش رو نداره. این شروط هم باطلن ولی قرارداد به قوت خودش باقیه.
۳. شروط نامشروع
شرط‌هایی که از نظر شرع یا قانون ممنوع باشن، باطلن ولی باز هم قرارداد رو باطل نمی‌کنن. مثلاً کارفرما نمی‌تونه از راننده‌ای که استخدام کرده بخواد مواد مخدر یا نوشیدنی‌های حرام رو حمل کنه. این شرط نامشروعه و قبول نداریمش، ولی قرارداد کارش رو نمی‌شکنه.
فسخ قرارداد دوره آزمایشی چطوریه؟
تو قانون کار به قرارداد آزمایشی به‌صورت جدا اشاره نشده، اما تو ماده ۱۱ قانون کار، یه مدتی اول کار به عنوان دوره آزمایشی تعریف شده.
طبق ماده ۱۱ قانون کار: کارگر و کارفرما می‌تونن با هم توافق کنن یه دوره آزمایشی داشته باشن. تو این مدت هر کدوم بدون اطلاع قبلی و بدون اینکه مجبور به پرداخت خسارت باشن، می‌تونن قرارداد رو فسخ کنن.
اگر کارفرما فسخ کنه، باید حقوق کل دوره آزمایشی رو به کارگر بده. ولی اگه کارگر قرارداد رو فسخ کنه، فقط حقوق روزهایی که کار کرده بهش تعلق می‌گیره.
یه نکته مهم: مدت دوره آزمایشی باید تو قرارداد قید بشه. حداکثر یک ماه برای کارگر ساده و نیمه ماهر، و تا سه ماه برای کارگر ماهر یا متخصصه.
اما تو ماده ۲۵ قانون کار گفته شده وقتی قرارداد موقت یا برای انجام کار مشخصی بسته شده، هیچ کدوم از طرفین نمی‌تونن به تنهایی قرارداد رو فسخ کنن.
❓حالا سوال اینجاست: این دو قانون چطور با هم جور درمیان؟ یعنی ممکنه تو قراردادها تناقض پیش بیاد؟
مثلاً فرض کن یه نفر با کارفرما قرارداد ۶ ماهه بسته، خودش هم کارگر ساده‌ست. تو قراردادش به ماده ۱۱ و دوره آزمایشی اشاره شده و دو طرف قبول کردن.
اگر تو همین دوره یک ماهه آزمایشی، کارگر قرارداد رو فسخ کنه، مشکلی نیست و فقط حقوق روزهایی که کار کرده رو می‌گیره. اما اگر کارفرما تو همین دوره فسخ کنه، باید حقوق کامل اون یک ماه دوره آزمایشی رو به کارگر بده، حتی اگه کارگر کمتر از یک ماه کار کرده باشه.
نکته خیلی مهم
حقوق و مزایای دوره آزمایشی شامل همه چیزایی که قانون کار گفته مثل سنوات، عیدی، حق مسکن، بیمه و… میشه و این دوره جز سابقه کاری کارگر حساب میشه.
فرض کن کارگر دوره آزمایشی قراردادش رو گذرونده و طرفین هم با ادامه همکاری موافقن. در این حالت، اون دوره آزمایشی جز سابقه کاری فرد حساب میشه و طبق ماده ۲۵ قانون کار، از این به بعد تا پایان قرارداد موقت هیچ‌کدوم نمی‌تونن یه‌طرفه قرارداد رو فسخ کنن.
حالا فرض کن همون فرد ۶ ماه اول قراردادش رو تموم کرده و قرارداد جدید ۶ ماهه‌ای با کارفرما بسته؛ اما تسویه حساب نکرده و همکاری رو قطع نکرده. تو این شرایط دیگه دوره آزمایشی تو قرارداد دوم و بعد از اون معنایی نداره و اعتباری نداره.
چون تو قانون کار به صورت جداگانه از قرارداد آزمایشی حرفی زده نشده، طرفین نمی‌تونن قرارداد موقت رو به اسم قرارداد آزمایشی بنویسن. دلیلش هم ماده ۲۵ قانون کار هست که اجازه فسخ یک‌طرفه تو قراردادهای مدت‌دار یا کار معین رو نمی‌ده.
دوره آزمایشی فقط وقتی معتبره که مدت قرارداد موقت بیشتر از همون دوره آزمایشی تعیین شده تو ماده ۱۱ قانون باشه و قرارداد هم یا اولین قرارداد بین طرفینه یا اولین قراردادی باشه که بعد از تسویه حساب کامل بسته میشه.
مشاوره بیمه و کار
موضوعات بیمه و کار همیشه یه خورده پیچیده و گره‌دارن. به همین دلیل بهتره وقتی تو این حوزه‌ها سوال یا مشکلی داری، حتما از مشاوره بیمه و کار کمک بگیری تا مطمئن باشی راه حلی که پیش می‌گیری کاملاً قانونی و درست هست.
ما بهت پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره بیمه و کار تکس فارس استفاده کنی. این مؤسسه با بیش از ۱۵ سال سابقه و همکاری با بهترین اساتید و کارشناسان حوزه قانون کار و بیمه، کنارته تا هر مشکلی که داری با کمترین هزینه و کاملاً قانونی حل کنی.
جمع بندی
تو این مقاله درباره شرایط فسخ قرارداد کار از طرف کارگر و کارفرما صحبت کردیم. همچنین جریمه فسخ قرارداد و اون شرط‌هایی که باطلن ولی قرارداد رو فسخ نمی‌کنن رو هم بررسی کردیم.
برای حل هر گونه مشکل بیمه و کار، بهترین کار اینه که از یک مشاور حرفه‌ای کمک بگیری تا بتونی قدم به قدم و با خیال راحت مسائل رو قانونی پیش ببری.
سامانه مودیان چیست؟ آموزش ثبت نام سامانه مودیان + مشمولین
برای تولید محتوا متنی می توانید به تیم تکمان دیجیتال سرویس مراجعه کنید
بدون دیدگاه