رسیدگی مالیاتی | انواع رسیدگی مالیاتی | فرآیند بررسی پرونده های مالیاتی

میخواهی بدونی که انواع رسیدگی مالیاتی به چه صورت هست یا میخواهی بدونی که پرونده مالیاتی تو چه روندی رو طی میکنه تا به نتیجه برسه.این مقاله مخصوص تو نوشته شده

📩 تا حالا شده بعد از اینکه اظهارنامه مالیاتی تون رو فرستادین، یه نامه از اداره مالیات براتون بیاد که توش نوشته باشه: «شرکت شما برای رسیدگی مالیاتی انتخاب شده است»؟
اون لحظه احتمالاً از خودتون پرسیدین: «یعنی چی؟ رسیدگی مالیاتی دقیقاً چیه؟ چرا پرونده من؟» 😅

🧐 رسیدگی مالیاتی در واقع همون بررسی دقیق اظهارنامه  و مدارک مالیاتیه که شما به اداره مالیات ارائه دادین. توی این مرحله، کارشناسا میان درآمدها، هزینه ها و مدارک شما رو با جزئیات بررسی می کنن تا مطمئن بشن همه چیز درسته و عدد و رقم ها واقعی و مطابق قانون هستن.

📊 حالا ممکنه بپرسین چرا بعضی شرکت ها انتخاب می شن و بعضیا نه؟!

ببینین، سازمان امور مالیاتی همیشه همهٔ پرونده ها رو بررسی نمی کنه. بعضی وقت ها به خاطر تناقض بین اعداد اظهارشده و داده های بانکی یا گزارش های سامانه مودیان، پرونده شما برای بررسی انتخاب می شه.

📁 برای اینکه موقع رسیدگی دچار دردسر نشین، لازمه بدونین دقیقاً چه مدارکی باید آماده داشته باشین، مراحل رسیدگی چطوری پیش می ره و چه نکاتی رو رعایت کنین تا کارتون راحت تر پیش بره.

🔍 توی این مطلب از تکس فارس قراره کامل براتون توضیح بدیم که رسیدگی مالیاتی چیه، از کجا شروع می شه، چه مدارکی نیاز داره و چطور می تونین کاری کنین که با اداره مالیات به مشکل نخورین.اگه براتون مهمه پرونده مالیاتی تون بی دردسر بسته بشه، تا آخر این مقاله با ما بمونید 😉

رسیدگی مالیاتی چیست؟

اگه بخوایم خیلی ساده بگیم، رسیدگی مالیاتی همون بررسی ایه که سازمان امور مالیاتی انجام می ده تا مطمئن بشه اطلاعاتی که تو اظهارنامه  مالیاتی تون ثبت کردین درسته یا نه. یعنی میان دقیق حساب و کتاب هاتون رو بررسی می کنن تا ببینن درآمد واقعی تون چقدره و مالیاتی که باید پرداخت کنین با قانون مطابقت داره یا نه.

📑 این فرایند طبق ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم و آیین نامه های مربوط بهش انجام می شه. هدفش هم فقط یه چیزه: برقراری عدالت مالیاتی ⚖️، جلوگیری از فرار مالیاتی 💰 و مشخص شدن مبلغ دقیق مالیات شما.

💡 اما یه نکته مهم که خیلی ها اشتباه متوجه می شن اینه که رسیدگی مالیاتی یه جور مجازات یا دردسر نیست! برعکس، یه فرصت طلاییه برای مودی ها (یعنی کسایی که باید مالیات بدن). چون اگه مدارک و مستندات تون کامل و درست باشه، می تونین ثابت کنین که درآمدتون کمتر از چیزی بوده که سیستم تخمین زده، و در نتیجه مالیات کمتری پرداخت کنین.

🔍 پس به جای اینکه از واژه “رسیدگی مالیاتی” بترسیم، باید بدونیم که اگه همه چیزمون شفاف و منظم باشه، این مرحله می تونه حتی به نفع مون تموم بشه.

💼 انواع رسیدگی مالیاتی؛ کدوم نوع برای شماست؟

وقتی اسم رسیدگی مالیاتی میاد، معمولاً ذهنمون میره سمت بررسی حساب و کتاب ها توسط سازمان امور مالیاتی. اما جالبه بدونی این رسیدگی خودش چند مدل مختلف داره که هر کدوم هدف و روش خاصی دارن. سازمان مالیاتی بسته به شرایط و نوع فعالیت هر کسب وکار، یکی از این روش ها رو انتخاب می کنه تا بتونه به دقیق ترین شکل ممکن مالیات واقعی رو مشخص کنه. با تکس فارس همراه باش تا هر کدوم رو به زبون ساده توضیح بدم 👇

📊 ۱. رسیدگی جامع

اول از همه بریم سراغ گسترده ترین مدل رسیدگی. توی این روش، همه چیز زیر ذره بین می ره! از فاکتور خرید و فروش گرفته تا حساب های بانکی، قراردادها و حتی گردش مالی. معمولاً شرکت هایی که تراکنش های مالی زیادی دارن یا ساختار مالی شون پیچیده ست، مشمول این نوع بررسی می شن. هدفش هم اینه که مطمئن بشن همه فعالیت ها با قانون مالیات هماهنگه و مبلغ نهایی درست حساب شده.

📄 ۲. رسیدگی خوداظهاری

حالا برسیم به ساده ترین نوع رسیدگی. توی این حالت، خود مودی یعنی شما، میاین اطلاعات مالی تون رو توی اظهارنامه مالیاتی وارد می کنین و به سازمان تحویل می دین. اگه اطلاعاتی که دادین دقیق، شفاف و طبق قانون باشه، معمولاً بررسی خاصی انجام نمی شه. ولی اگه عددها با بقیه اطلاعات سیستم نخونه یا اشتباهی وجود داشته باشه، سازمان ازتون می خواد اصلاحش کنین و مالیات درست رو پرداخت کنین. این روش درواقع به کسب وکارهایی تعلق می گیره که صادقانه و منظم گزارش می دن.

🔎 ۳. رسیدگی موردی

و اما یکی از جدی ترین حالت ها! این نوع رسیدگی زمانی اتفاق می افته که سازمان امور مالیاتی نسبت به یه پرونده شک یا سوالی داشته باشه. مثلاً گزارش های مشکوک از بانک، مغایرت بین اطلاعات فروش و خرید، یا حتی گزارش مردمی باعث می شه پرونده شما دقیق تر بررسی بشه. توی این مرحله، تمرکز فقط روی نقاط خاصیه که احتمال خطا یا تخلف توشون وجود داره. هدف اصلیش هم شفاف سازی و جلوگیری از اشتباه یا پنهان کاریه.

🏢 ۴. رسیدگی در محل

بعضی وقتا سازمان مالیاتی تصمیم می گیره خودش بیاد سراغت! یعنی مأمورای مالیاتی میان محل کسب و کارت، شرکت یا دفترت تا مدارک و فعالیت هات رو از نزدیک بررسی کنن. این کار معمولاً زمانی انجام می شه که نیاز به بررسی فیزیکی اسناد باشه یا مدارک قابل ارسال به صورت آنلاین نباشن. درواقع می خوان مطمئن شن که چیزی از قلم نیفتاده و همه چیز شفافه.

📋 ۵. رسیدگی به شکایات

گاهی اوقات ممکنه بعد از اعلام مبلغ مالیات، احساس کنی مبلغ نهایی درست محاسبه نشده یا اشتباهی پیش اومده. توی این حالت، می تونی اعتراض بزنی. وقتی شکایت ثبت بشه، سازمان مالیاتی دوباره پرونده رو بررسی می کنه تا ببینه حق با کیه. اگه مشخص بشه که محاسبه اشتباه بوده، مالیات اصلاح می شه؛ ولی اگه همه چیز درست بوده باشه، رقم نهایی تأیید می شه.

🔍 ۶. رسیدگی تطبیقی

حالا بریم سراغ دقیق ترین نوع بررسی. توی این روش، اطلاعاتی که خودت دادی با داده های دیگه ای که از جاهای مختلف مثل بانک، بیمه یا سایر سازمان ها جمع آوری شده، مقایسه می شن. اینجوری سازمان مطمئن می شه که همه اطلاعاتت درسته و چیزی از قلم نیفتاده. هدف اصلی این نوع رسیدگی، جلوگیری از اشتباه، خطا یا حتی پنهان کاریه.

📘 در کل، هر مدل از رسیدگی مالیاتی برای یه هدف خاص طراحی شده تا هم حق مودی ضایع نشه و هم عدالت مالیاتی برقرار بمونه. اگه مدارک و حساب هات دقیق و منظم باشن، هیچ کدوم از این مراحل برات دردسر نمی شن، بلکه یه فرصت خوبن برای نشون دادن شفافیت کسب و کارت 💪

📘 مراحل رسیدگی مالیاتی به زبان ساده

اگه صاحب کسب وکار باشی یا با حساب و کتاب سر و کار داشته باشی، قطعاً اسم «رسیدگی مالیاتی» به گوشت خورده. اما اینکه دقیقاً از کجا شروع می شه، چه مراحلی داره و کی تصمیم نهایی رو می گیره، خیلی ها دقیق نمی دونن. پس بیا با تکس فارس قدم به قدم جلو بریم تا این مسیر برات کاملاً شفاف بشه.

مرحله اول: رسیدگی در اداره امور مالیاتی

اولین قدم توی مسیر رسیدگی مالیاتی، مرحله ایه که بهش می گن رسیدگی در اداره امور مالیاتی. این همون جاییه که همه چیز ازش شروع می شه و در واقع پایه ی بقیه ی مراحل روی تصمیم های این بخش ساخته می شن.

وقتی اداره امور مالیاتی به یه پرونده می رسه، اولین کاری که می کنه اینه که شکایت یا اعتراض مودی (یعنی همون صاحب کسب وکار یا فرد مشمول مالیات) رو بررسی کنه 📂. معمولاً یه گفت وگوی رسمی بین مودی و نماینده ی اداره انجام می شه تا موضوع دقیق تر بررسی بشه و دو طرف بتونن دلایل و مدارکشون رو مطرح کنن.

💡 مودی تو این مرحله ۳۰ روز فرصت داره مدارک و مستندات لازم رو برای دفاع از خودش یا اصلاح مبلغ مالیات ارائه بده. مثلاً اگه احساس کنه مبلغ مالیاتی که براش در نظر گرفتن زیاد بوده، باید با سند و مدرک ثابت کنه چرا این عدد باید کمتر بشه.

از اون طرف هم اداره امور مالیاتی حدود یه ماه زمان داره تا تمام این مدارک رو بررسی کنه و تصمیم نهایی رو توی برگ تشخیص مالیاتی بنویسه. این برگ در واقع نتیجه ی بررسی هاست و بعد از تأیید، به امضای رئیس اداره امور مالیاتی می رسه ✍️

حالا دو تا سناریو پیش میاد:

اگه مودی و اداره به یه توافق مشترک برسن، ماجرا همون جا تموم می شه ✅ و مالیات بر اساس توافق نهایی تعیین می گرده. اما اگه بین دو طرف اختلاف باقی بمونه یا اعتراض مودی پذیرفته نشه، پرونده وارد مرحله ی بعدی یعنی هیات حل اختلاف مالیاتی می شه ⚖️

توصیه ی تیم تکس فارس اینه که تو همین مرحله اول حسابی حواست رو جمع کنی، چون هر مدرک، فاکتور یا حتی توضیح کوچیکی ممکنه مسیر کل پرونده رو عوض کنه. همیشه بهتره قبل از ارائه ی مدارک با یه مشاور مالیاتی مشورت کنی تا هم از زمانت بهتر استفاده بشه، هم درصد موفقیتت بالا بره 💬

مرحله دوم بررسی در هیات حل اختلاف مالیاتی

اینجا وارد مرحله ای می شیم به اسم بررسی در هیأت حل اختلاف مالیاتی. این هیأت معمولاً از سه نفر تشکیل شده؛ یه قاضی که نقش بی طرف رو داره ⚖️، یه نماینده از سازمان امور مالیاتی که اطلاعات فنی و قانونی رو داره 📑، و یه نماینده از تشکل های صنفی یا اتاق بازرگانی که صدای مودی ها محسوب می شه 💼.

توی این مرحله، پرونده ای که از اداره امور مالیاتی اومده، با دقت و جزئیات بررسی می شه. اعضای هیأت تمام مستندات، فاکتورها، دفاتر قانونی و مدارکی که مودی ارائه داده رو بررسی می کنن تا مطمئن شن تصمیم عادلانه ای گرفته می شه.

🔹 حالا دو حالت پیش میاد:

اگه مودی یعنی شما، رأی صادرشده رو قبول داشته باشی، کار تمومه! برگ قطعی مالیاتی صادر می شه، یعنی مالیات نهایی مشخص می شه و پرونده بسته می شه ✅.

اما اگه احساس کردی رأی منصفانه نیست یا اشتباهی توی محاسبات یا بررسی مدارک وجود داره، نگران نباش. تو هنوز فرصت داری اعتراض کنی ✋

مودی تا ۳۰ روز بعد از ابلاغ رأی فرصت داره که اعتراضش رو ثبت کنه. بعد از این مرحله، پرونده برای بررسی دقیق تر و تخصصی تر می ره به شورای عالی مالیاتی تا اونجا تصمیم نهایی گرفته بشه.

نکته مهم اینجاست که تیم تکس فارس همیشه پیشنهاد می کنه قبل از هر اعتراضی، با یه مشاور مالیاتی خبره مشورت کنی تا بدونی آیا اعتراض منطقیه یا فقط وقت گذرونیه. چون یه اعتراض اشتباه ممکنه کل پرونده رو پیچیده تر کنه 😬

در واقع، مرحله هیأت حل اختلاف، یه جور فرصت دوباره ست برای اینکه حق مودی حفظ بشه و تصمیم ها با دقت بیشتری گرفته بشن.

مرحله سوم : ارجاع به شورای عالی مالیاتی

مرحله ی سوم از روند رسیدگی مالیاتی، وقتی شروع می شه که پرونده از هیأت حل اختلاف رد می شه و حالا می رسه به شورای عالی مالیاتی؛ جایی که معمولاً تصمیم های مهم و نهایی تر گرفته می شن ⚖️

توی این مرحله، شورای عالی مالیاتی دوباره کل پرونده رو بررسی می کنه تا ببینه رأیی که هیأت حل اختلاف قبلاً داده، درست بوده یا نه. در واقع شورا مثل یه ناظر بالادستی عمل می کنه که مطمئن بشه هیچ اشتباهی در تصمیم قبلی رخ نداده و حق مودی (یعنی شخص مالیات دهنده) ضایع نشده باشه 👀

حالا دو تا حالت پیش میاد:
🔹 اگه شورا رأی هیأت قبلی رو تأیید کنه، یعنی نظر اون ها درست بوده. در این حالت، مودی هنوز یه فرصت داره! اون می تونه تا ۳۰ روز بعد از ابلاغ رأی، دوباره اعتراضش رو ثبت کنه و درخواست بده پرونده اش توسط هیأت سه نفره ی وزارت امور اقتصادی و دارایی بررسی بشه.

🔹 اما اگه شورا رأی قبلی رو رد کنه، ماجرا یه جورایی از نو شروع می شه. پرونده دوباره به یه هیأت حل اختلاف مالیاتی جدید ارجاع داده می شه تا کل روند رسیدگی از مرحله ی دوم تکرار بشه، این بار با اعضای جدید و نگاه تازه 🌀

نکته ای که تیم تکس فارس همیشه روش تأکید می کنه اینه که وقتی پرونده به شورای عالی مالیاتی می رسه، دیگه باید همه چیز شفاف و مستند باشه. چون شورا فقط به استناد قانون و مدارک تصمیم می گیره، نه بر اساس توضیحات شفاهی یا فرضیات.

اگه تو این مرحله مدارک و دفاعیاتت محکم و قانع کننده باشن، احتمال این که شورا رأی به نفع تو بده خیلی بالا می ره 💪

مرحله چهارم: بررسی توسط هیات سه  نفره وزارت اقتصاد

وقتی پرونده به این مرحله می رسه، یعنی تقریباً از همه ی مسیرهای قبلی رد شده و حالا رسیده دست یه مرجع مهم تر؛ هیأت سه نفره ی وزارت امور اقتصادی و دارایی 👩‍⚖️👨‍⚖️👨‍💼

این هیأت توسط خودِ وزیر اقتصاد انتخاب می شه و معمولاً آخرین ایستگاه قبل از ورود پرونده به دیوان عدالت اداریه. وظیفه ی اصلی این گروه اینه که رأی هایی که توی مراحل قبلی صادر شدن رو دوباره با دقت بررسی کنن تا مطمئن بشن همه چیز طبق قانون پیش رفته و هیچ اشتباهی یا بی عدالتی رخ نداده.

حالا اگه مودی (یعنی همون کسی که مالیاتش بررسی می شه) از رأی این هیأت راضی نباشه، هنوز یه فرصت طلایی داره ✨ اون می تونه ظرف ۳۰ روز بعد از ابلاغ رأی، اعتراض خودش رو ثبت کنه تا پرونده بره برای بررسی در دیوان عدالت اداری.

دیوان عدالت اداری جاییه که تصمیم های نهایی و قطعی گرفته می شن. یعنی بعد از اون، رأی صادره دیگه قابل اعتراض نیست و همه باید بهش پایبند باشن ⚖️

نکته ای که تکس فارس همیشه روش تأکید داره اینه که توی این مرحله، باید مدارک و مستنداتت رو کاملاً دقیق و حرفه ای آماده کنی، چون هر جزئیات کوچیکی ممکنه مسیر پرونده ت رو تغییر بده. پس اگر رسیدگی مالیاتی ت به اینجا کشیده، وقتشه با دقت و آرامش عمل کنی تا نتیجه ی نهایی به نفع خودت رقم بخوره 💼📑

مرحله پنجم : رسیدگی در دیوان عدالت اداری

📜 وقتی رسیدگی مالیاتی به دیوان عدالت اداری می رسه، یعنی پرونده وارد آخرین و جدی ترین مرحله خودش شده. اینجا دیگه خبری از جلسات معمول سازمان مالیاتی نیست؛ چون دیوان عدالت یه نهاد قضاییه و همه چیز بر اساس قانون و اصول دادگاه پیش می ره ⚖️

توی این مرحله، مودی (یعنی همون فرد یا شرکتی که پرونده مالیاتی داره) اگه هنوز از رأی هیأت سه نفره ی وزارت اقتصاد ناراضیه، می تونه شکایت خودش رو به دیوان عدالت اداری ببره. اما باید حواسش باشه که فقط سه ماه بعد از صدور رأی وقت داره تا این کار رو انجام بده ⏳

دیوان عدالت اداری با دقت تمام، رأی ها و اسناد مراحل قبل رو بررسی می کنه تا ببینه آیا تصمیماتی که گرفته شده درست و قانونی بوده یا نه. اینجا نقش یه وکیل دادگستری باتجربه خیلی مهمه 👨‍💼 چون پرونده مالیاتی در این سطح کاملاً حقوقیه و باید کسی کنارت باشه که هم به قوانین مالیاتی مسلط باشه و هم تجربه حضور در دیوان عدالت رو داشته باشه.

💬 رأیی که دیوان عدالت صادر می کنه معمولاً قطعی و نهاییه؛ یعنی بعد از اون دیگه جایی برای اعتراض وجود نداره و باید نتیجه رو بپذیری.

تکس فارس همیشه توصیه می کنه که قبل از رسیدن پرونده ت به این مرحله، با دقت و مشاوره درست مسیرت رو پیش ببری، چون اگه کار به دیوان عدالت اداری بکشه، دیگه هر اشتباهی ممکنه هزینه ی زیادی برات داشته باشه 💼📑

نحوه رسیدگی مالیاتی اشخاص حقوقی

📊 وقتی صحبت از رسیدگی مالیاتی اشخاص حقوقی (مثل شرکت ها و مؤسسات) می شه، اولین چیزی که باید بدونی اینه که نحوه بررسی و تعیین مالیاتشون با افراد عادی فرق داره. چون پای حجم بالایی از تراکنش ها، قراردادها و حساب های رسمی وسطه، اداره مالیات خیلی دقیق تر عمل می کنه.

حالا فرض کن یه شرکت هیچ اظهارنامه ای ارسال نکرده و مدارک یا دفاترش رو هم تحویل نداده 😬 توی این شرایط، داستان خیلی جدی می شه چون قانون به این موضوع با حساسیت بالا نگاه می کنه. طبق ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم، دو تا مسیر اصلی برای رسیدگی وجود داره که هر کدوم یه جور با مودی برخورد می کنن.

💼 حالت اول: وقتی شرکت هیچ اظهارنامه و مدرکی ارسال نمی کنه

اینجاست که بیشترین جریمه های مالیاتی سراغ مودی میان! چون سازمان مالیاتی، بدون داشتن اطلاعات مستقیم، خودش دست به کار می شه و از سامانه های مختلف داده جمع آوری می کنه. مثلاً از اطلاعات حساب بانکی، تراکنش های دستگاه های کارت خوان، گزارش های بیمه، گمرک، معاملات فصلی و حتی قراردادهای ثبت شده 📁. بعد بر اساس همین داده ها، یه اظهارنامه برآوردی درست می کنه و مالیات شرکت رو تعیین می کنه.

📈 اما گاهی اداره مالیات تشخیص می ده که برای تعیین دقیق تر مالیات باید از روش علی الرأس استفاده کنه. این روش کمی قدیمی تر ولی هنوز معتبره. در این حالت، مأموران مالیاتی با بررسی شواهد و قرائن مثل اجاره بهای محل شرکت، حجم فعالیت، مقایسه با کسب وکارهای مشابه یا حتی موجودی انبار، میان تخمینی از درآمد واقعی شرکت می زنن و بر اساس اون مالیات تعیین می کنن 💰

نکته مهم اینه که این روش تا سه سال بعد از ابلاغ برگ تشخیص اعتبار داره، یعنی توی این بازه ممکنه دوباره پرونده ات بازبینی بشه.

تکس فارس همیشه توصیه می کنه قبل از اینکه اوضاع به اینجا برسه، حتماً اظهارنامه ت رو سر وقت و دقیق ارسال کن تا هم جریمه نشی، هم نیازی نباشه اداره مالیات بر اساس حدس و گمان برات عدد بنویسه ⚠️ چون وقتی خودشون حساب کنن، معمولاً مالیات خیلی بیشتر از چیزیه که واقعاً باید پرداخت کنی.

حالت دوم : فقط اظهارنامه

📄 حالا بریم سراغ حالت دوم، یعنی وقتی شرکت فقط اظهارنامه مالیاتی خودش رو سر موقع ارسال کرده اما مدارک و دفاتر حسابداری رو تحویل نداده! اینجا اوضاع نه خیلی بد و نه خیلی خوبه، یه جورایی وسطه 😅

شرکت چون اظهارنامه رو داده، دیگه جریمه ی «عدم تسلیم اظهارنامه» شامل حالش نمی شه ✅ اما از اون طرف چون دفاتر قانونی مثل دفتر روزنامه و کل یا حتی فاکتورها و اسناد هزینه هاش رو ارائه نکرده، اداره مالیات طبق ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم، می تونه دفاتر رو مردود اعلام کنه. یعنی در واقع می گه: «من نمی تونم بر اساس این اطلاعات بهت اعتماد کنم» و خودش دست به کار می شه برای محاسبه مالیات 💼

📊 حالا تو این حالت ممیز مالیاتی از اطلاعات مختلفی کمک می گیره تا درآمد واقعی شرکت رو حدس بزنه. مثلاً سرک می کشه به تراکنش های بانکی، گزارش معاملات فصلی، اطلاعات بیمه، داده های گمرکی یا حتی بررسی فعالیت های مشابه توی همون صنف. بر اساس همین داده ها، یه برآورد تقریبی از درآمد شرکت درست می کنه و مالیات رو تعیین می کنه 💰

پس اگر بخوای خلاصه بگم، این روش معمولاً باعث می شه مالیاتی که برای شرکت تعیین می شه، از چیزی که واقعاً باید پرداخت بشه بیشتر بشه، چون دیگه دست سازمان برای تخمین بازه.

تکس فارس همیشه پیشنهاد می کنه 📌 دفاتر حسابداری رو درست و به موقع آماده کن تا درگیر این دردسرها نشی. چون وقتی مدارکت مرتبه و شفاف، ممیز مالیاتی هم راحت تر اعتماد می کنه و احتمال خطا یا برآورد سنگین خیلی کمتر می شه.

حالت سوم: اظهارنامه با دفاتر و مدارک کامل ✍️

توی این حالت، شرکت به صورت کاملاً قانونی و شفاف عمل می کنه و همه چیز طبق اصول حسابداری و مالیات پیش می ره. این روش بهترین حالت ممکنه چون نشون می ده کسب و کارت داره درست و دقیق پیش می ره.

✅ اول از همه شرکت باید توی زمان تعیین شده، اظهارنامه مالیاتی عملکردش رو از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ارسال کنه.

📚 بعدش هم باید دفاتر قانونی مثل دفتر روزنامه و دفتر کل، به همراه همهٔ مدارک و مستندات مثل فاکتورها، قراردادها و صورت حساب های بانکی رو نگه داری کنه تا هر وقت اداره مالیات خواست، بتونه ارائه بده.

👨‍💼 حالا مأمور مالیاتی میاد و همه چیز رو بررسی می کنه. اگه دفاتر و مدارک درست و بی نقص باشن، مالیاتی که شرکت توی اظهارنامه نوشته رو می پذیره و برگ تشخیص مالیات دقیقاً بر اساس همون اظهارنامه صادر می شه.

اما اگه مأمور متوجه بشه که یه جاهایی مثلاً هزینه های غیرواقعی ثبت شده، درآمدی ثبت نشده یا دفاتر صوری هستن، اون بخش ها رو رد می کنه و درآمد مشمول مالیات رو دوباره اصلاح می کنه 💰

در نهایت، بعد از بررسی، برگ تشخیص مالیات صادر و به شرکت ابلاغ می شه. اگه شرکت (که حالا با برند تکس فارس فعالیت می کنه) اعتراضی داشته باشه، تا ۳۰ روز وقت داره اعتراضش رو ثبت کنه تا پرونده توی هیأت بدوی مالیاتی دوباره بررسی بشه ⚖️

این روش در واقع نشون دهنده ی شفافیت مالی و نظم حسابداری شرکت تکس فارس هست و باعث می شه دردسرهای مالیاتی آینده به حداقل برسه.

📊 چارت رسیدگی مالیاتی به زبان ساده

ببین، روند رسیدگی مالیاتی یه مسیر مشخص و مرحله به مرحله ست که از بررسی اولیه شروع می شه و تا تأیید نهایی یا اعتراض مودی ادامه داره. در واقع می تونی تصورش کنی مثل یه نردبون که هر پله اش یه مرحله از بررسی مالیات شرکتت توسط اداره مالیاته.

👨‍💼 اول از همه، اداره مالیات اظهارنامه و مدارک ارسالی شرکت تکس فارس رو بررسی می کنه تا مطمئن بشه اطلاعات درست و دقیق ثبت شدن. اینجا اگه همه چیز مرتب و قانونی باشه، خیلی راحت تأیید می گیره و مالیات ابرازی پذیرفته می شه.

📂 اما اگه یه جای کار مشکوک باشه – مثلاً هزینه ای غیرواقعی ثبت شده باشه یا درآمدی جا افتاده باشه – پرونده وارد مرحله بعد می شه. توی این مرحله، مأمور مالیاتی جزئیات دفاتر، فاکتورها، قراردادها و تراکنش های بانکی رو با دقت بیشتری بررسی می کنه.

⚖️ حالا اگه نتیجه بررسی ها نشون بده که اختلافی وجود داره، برگ تشخیص مالیات صادر می شه. شرکت تکس فارس می تونه نسبت به این برگ اعتراض کنه تا پرونده به هیأت بدوی مالیاتی بره و دوباره بررسی بشه.

📋 اگه باز هم اختلاف باقی بمونه، پرونده به هیأت تجدیدنظر می ره که حکم نهایی رو صادر می کنه. این مرحله آخره و رأی اون هیأت معمولاً قطعی حساب می شه.

به طور خلاصه، چارت رسیدگی مالیاتی یه ساختار چندمرحله ایه که از بررسی اولیه شروع می شه و تا تصمیم نهایی ادامه پیدا می کنه. این ساختار باعث می شه هم حق دولت رعایت بشه، هم حق مودی (شرکت تکس فارس) پایمال نشه. 🧾

در واقع این چارت مثل یه نقشه ست که مسیر قانونی و دقیق رسیدگی به پرونده مالیاتی رو نشون می ده تا هیچ موردی از قلم نیفته و همه چیز با شفافیت و عدالت پیش بره.

📂 مدارک مورد نیاز برای رسیدگی مالیاتی + توضیحات کامل هرکدوم

در فرآیند رسیدگی مالیاتی، داشتن مدارک کامل و منظم از نون شب واجب تره! چون ممیز مالیاتی بر اساس همین مدارک قضاوت می کنه که حساب و کتاب شرکت درسته یا نه. حالا بریم سراغ مهم ترین مدارک و توضیح هرکدوم:

📘 ۱. دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل)

اینا مثل ستون فقرات حسابداری هستن. تمام معاملات روزانه شرکت باید توشون ثبت شده باشه. اگر حتی یه مورد جا بیفته یا دیر ثبت بشه، ممیز ممکنه دفاتر رو رد کنه.

📁 ۲. زونکن اسناد حسابداری

همه ی اسناد مالی، فاکتورها، رسیدها و قراردادها باید تو زونکن های منظم نگهداری بشن. ممیزها عاشق نظم هستن! پس هر سند باید جای خودش باشه تا موقع رسیدگی سردرگمی پیش نیاد.

💳 ۳. صورتحساب های فروش و خرید

این فاکتورها نشون میدن درآمد و هزینه شرکت واقعی بوده یا نه. فاکتورهای فروش برای اثبات درآمد و فاکتورهای خرید برای تایید هزینه ها ضروری هستن.

🧾 ۴. مدارک هزینه ها و قراردادها

قراردادها و مدارک هزینه مثل اجاره، تبلیغات یا خرید تجهیزات باید به صورت رسمی و با مهر و امضا باشن. چون اگه غیررسمی باشن، احتمال داره ممیز اون هزینه رو قبول نکنه.

📄 ۵. صورت وضعیت ها و پروژه ها

شرکت هایی که پروژه ای کار می کنن باید صورت وضعیت  پروژه هاشون رو نگه دارن. اینا برای اثبات میزان درآمد از پروژه ها لازمه.

📊 ۶. اکسل اسناد در سطح تفضیل

یه فایل منظم از اسناد حسابداری تو سطح تفضیل (مثلاً حساب مشتریان یا تامین کنندگان) باید آماده داشته باشی تا ممیز بتونه راحت گردش حساب ها رو ببینه.

📦 ۷. گردش موجودی کالا

اگه شرکت تولیدی یا بازرگانی هستی، باید گردش کالاها (ورود و خروج) رو دقیق داشته باشی. چون از روی اینا ممیز متوجه میشه که فروش و خرید واقعاً انجام شده یا نه.

⚙️ ۸. جدول محاسبه استهلاک دارایی ها

دارایی هایی مثل ماشین آلات، ساختمان یا تجهیزات باید با نرخ استهلاک مشخص محاسبه بشن. این جدول به ممیز نشون میده ارزش واقعی دارایی ها چقدره.

📚 ۹. تراز کل قبل و بعد از بستن حساب ها

این دو تا تراز نشون میدن که وضعیت حساب های شرکت قبل و بعد از بستن سال مالی چطوری بوده. هر مغایرتی بینشون ممکنه باعث سوال ممیز بشه.

🧮 ۱۰. تراز در سطح تفضیل

در این تراز، جزئیات حساب های هر شخص یا شرکت مشخصه. ممیز از این طریق مطمئن میشه که حساب ها دقیق و واقعی هستن.

🧾 ۱۱. گزارش صورتحساب های خرید و فروش

این گزارش ها از سامانه معاملات فصلی استخراج می شن و باید دقیق با دفاتر و اظهارنامه هماهنگ باشن. هر اختلافی یعنی احتمال جریمه 😬

💼 ۱۲. لیست معاملات فصلی (TTMS)

تمام خرید و فروش های بالای حد نصاب باید در این لیست گزارش داده بشن. ممیزها از این طریق می فهمن که فعالیت اقتصادی شرکت شفافه یا نه.

📈 ۱۳. اظهارنامه های مالیات بر ارزش افزوده

اگه مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستی، باید اظهارنامه های فصلی رو دقیق ارسال کرده باشی. ممیز اونا رو با دفاتر و فاکتورها مقایسه می کنه.

📑 ۱۴. گزارش حسابرسی مالیاتی

در شرکت های بزرگ معمولاً حسابرس رسمی وضعیت مالیات رو بررسی می کنه. این گزارش کمک زیادی به روند رسیدگی می کنه چون معتبر و مورد تایید سازمان مالیاتیه.

✨ در نهایت، هرچی مدارک منظم تر و شفاف تر باشه، فرآیند رسیدگی راحت تر پیش می ره و احتمال جرائم یا علی الرأس شدن مالیاتت کمتر میشه. اگه بخوای این مسیر بدون استرس و دردسر جلو بره، تیم حرفه ای تکس فارس می تونه همه مدارک و گزارشاتت رو آماده و با استانداردهای سازمان مالیاتی تنظیم کنه.

📘 نکات طلایی برای موفقیت تو جلسات رسیدگی مالیاتی

اگه تا حالا جلسه رسیدگی مالیاتی داشتی، می دونی که اگه بدون آمادگی بری، حتی یه اشتباه کوچیک هم می تونه برات دردسر درست کنه 😅
برای اینکه تو این جلسات با خیال راحت و بدون استرس حاضر بشی، چند تا نکته ی مهم هست که باید حتما رعایتشون کنی.

📆 اول از همه، حواست به زمان رسیدگی باشه!

طبق قانون، اداره مالیات فقط یه سال از تاریخ ارسال اظهارنامه فرصت داره که پرونده ت رو بررسی کنه. اگه دیدی خبری نشد، صبر نکن! خودت پیش قدم شو و پیگیری کن. اینطوری نشون می دی که کارات شفافه و اهل حساب و کتابی 💼

🕓 بهترین زمان رسیدگی مالیاتی، از مرداد تا آخر اسفنده.

این بازه زمانی معمولاً ممیزها فرصت بیشتری برای بررسی دارن و روند رسیدگی هم سریع تر پیش می ره. پس اگه قراره کاری انجام بدی، این زمان بهترین موقعه ست.

📂 مدارک کامل، یعنی نصف راه رو رفتی!

قبل از اینکه بری جلسه، حتماً همه مدارک و گزارش ها رو چک کن. از دفاتر و فاکتورها گرفته تا ترازها و اظهارنامه ها. حتی یه برگ گم شده می تونه ممیز رو به شک بندازه 😬

🔍 خودت یه بار نقش ممیز رو بازی کن!

قبل از جلسه، مثل یه ممیز واقعی بشین و مدارکت رو مرور کن. ایرادها و مغایرت های احتمالی رو پیدا کن و رفعشون کن. این حرکت نشون می ده که کارات اصولیه و چیزی برای پنهون کردن نداری.

🏢 محل جلسه هم مهمه!

ممکنه رسیدگی تو اداره مالیات انجام بشه یا حتی تو محل شرکت خودت. در هر دو حالت باید آماده باشی و همه چیز مرتب و آماده ارائه باشه. ممیز وقتی نظم ببینه، حس اعتماد بیشتری می گیره ✅

💡 به کار خودت تسلط داشته باش.

اگه ازت در مورد نحوه فروش، تولید یا پرداخت ها پرسیدن، با اطمینان جواب بده. تسلط داشتن به فرآیندهای شرکت باعث می شه ممیز متوجه بشه که همه چیز طبق قاعده پیش می ره.

❓ سؤالات غیرمنتظره رو دست کم نگیر!

ممکنه ممیز سوال هایی بپرسه که از قبل فکرش رو نکردی. عجله نکن! اگه لازم بود، با احترام بگو باید بررسی کنی و بعد پاسخ بدی. اینطوری هم وقت می خری، هم جواب دقیق تری می دی.

😌 حرف زدن آروم، نه دعوا و بحث!

یادت باشه تو جلسات رسیدگی، بحث و جدل فقط اوضاع رو بدتر می کنه. ممیز مالیاتی هم آدمه، وقتی ببینه با احترام و آرامش داری صحبت می کنی، خودش هم نرم تر برخورد می کنه. پس حتی اگه با چیزی مخالفی، با آرامش توضیح بده.

💬 اعتماد به نفس خوبه، ولی خودنمایی نه!

حتماً باید نشون بدی که به کار و حساب و کتاب شرکت مسلطی، اما حواست باشه زیادی اطلاعاتت رو به رخ نکشی. چون ممکنه ممیز احساس کنه داری سعی می کنی بالا دستش بایستی. تعادل خیلی مهمه! یه لحن مطمئن و منطقی همیشه جواب می ده.

💰 از قبل برای مالیات توافقی آماده شو!

قبل از اینکه بری جلسه، یه بررسی از پرونده ت و مالیات های مشابه شرکت های دیگه داشته باش. اینطوری می دونی حدود رقم منصفانه چقدره و اگه بحث توافق پیش بیاد، با آگاهی عدد پیشنهادی ت رو می گی. وقتی بدونی چی می خوای، اعتماد به نفست خیلی بیشتره.

🤝 اول توافق، بعد دادرسی!

ببین، اینکه پرونده ت بره تا مراحل بالای دادرسی، یعنی زمان و انرژی و هزینه زیاد. همیشه سعی کن با ممیز مالیاتی به یه نقطه توافق برسی. خیلی وقتا با یه گفت وگوی منطقی و مستند، می تونی کاری کنی که پرونده همون جا بسته شه و دیگه به هیأت اختلاف نرسه.

📋 قبل از امضا، مو رو از ماست بکش بیرون!

اگه با ممیز به توافق رسیدی، حواست باشه همه بندها و هزینه های ردشده رو با دقت بخونی. مخصوصاً اونایی که مربوط به مالیات بر ارزش افزوده هستن. چون اگه اونجا اشتباه حساب شه، بعداً تو حساب رسی های بعدی برات دردسر می سازه.

⚙️ دو تا مالیات رو با هم بررسی کن!

یه نکته حرفه ای اینه که مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده رو هم زمان بررسی کنی. این کار باعث می شه همه چیز با هم منطبق باشه و ممیزها هم کمتر ایراد بگیرن. علاوه بر اون، زمان رسیدگی هم خیلی کوتاه تر می شه.

✨ نکته آخر از تیم تکس فارس:

جلسات مالیاتی، مثل بازی شطرنج ان. باید بدونی کی حرف بزنی، کی سکوت کنی و چطوری حرکت بعدی رو بزنی. تیم تکس فارس همیشه توصیه می کنه که قبل از هر جلسه، پرونده ت رو با یه نگاه کارشناسی مرور کن تا هیچ نکته ای از قلم نیفته و بتونی با خیال راحت ازش دفاع کنی.

جمع بندی ✨

رسیدگی مالیاتی درواقع یه جور بررسی دقیق از عملکرد مالی هر کسب وکاره تا مطمئن بشن مالیات درست و منصفانه محاسبه شده. از زمانی که اظهارنامه رو ارسال می کنی تا وقتی که پرونده به دادرسی می ره، کلی مرحله پشت سر گذاشته می شی. اگه بدونی هر مرحله چطور پیش می ره و چه مدارکی لازمه، نه تنها می تونی از حق خودت دفاع کنی، بلکه جلوی جریمه ها و دردسرهای مالیاتی هم گرفته می ‎شه 💡

وقتی این فرایند رو درست یاد بگیری، کنترل مالی کسب وکارت راحت تر می شه و با خیال راحت می تونی روی رشد و پایداریش تمرکز کنی 💼🔥

راستی، تو تا حالا تجربه رسیدگی مالیاتی داشتی؟ برات سخت بود یا راحت؟ 🤔 تجربه ت رو برامون بنویس توی کامنت ها تا بقیه هم استفاده کنن 💬

سوالات متداول

رسیدگی مالیاتی دقیقاً یعنی چی؟

رسیدگی مالیاتی یعنی بررسی دقیق اظهارنامه، دفاتر، اسناد و مدارک مودی توسط سازمان امور مالیاتی کشور یا مراجع حل اختلاف تا مالیات واقعی تعیین بشه. بر اساس ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم، این فرآیند به تشخیص، دادرسی و وصول مالیات ارتباط دارد.

چرا پرونده من رسیدگی می شه؟ چه معیارهایی باعث انتخاب پرونده برای رسیدگی می شوند؟

سازمان مالیاتی با استفاده از سیستم های داده محور مثل تراکنش بانکی، داده های پوز، اطلاعات سامانه معاملات فصلی و بیمه، پرونده هایی که «ریسک بالا» دارن رو انتخاب می کنه. مثلاً مغایرت بین درآمد اظهارشده و تراکنش های بانکی، یا عدم تطابق صورت معاملات فصلی با دفاتر، از شاخص های انتخاب پرونده ست. اضافه کردن این بخش به مقاله ات کمک می کنه مخاطب بفهمه چرا ممکنه خودش انتخاب بشه.

مهلت قانونی برای رسیدگی چقدره؟

طبق قانون، سازمان مالیاتی معمولاً باید ظرف یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه رسیدگی رو آغاز کنه. اگر سازمان در این مدت اقدامی نکنه، مودی می تونه خودش پیش قدم بشه و پیگیری کنه.

اگر اظهارنامه ارسال کنم ولی دفاتر و مستندات نداشته باشم، چه اتفاقی می افته؟

این حالت یعنی «اظهارنامه همراه با دفاتر ناقص» و سازمان ممکنه دفاتر رو مردود اعلام کنه و مالیات مشمول رو بر اساس روش علی الرأس یا برآوردی تعیین کنه. این یکی از سناریوهای رایجه که لازم هست با مثال عددی توضیح بدی در مقاله ات تا مخاطب کامل متوجه بشه.

روش های محاسبه مالیات زمانی که مدارک کافی نیست چی ان؟

وقتی مدارک کافی نباشن، سازمان می تونه از روش هایی مثل «برآوردی» یا «علی الرأس» استفاده کنه، مثلاً با بررسی قرائن مثل اجاره بهای محل، حجم فعالیت یا معاملات مشابه. این حق مودی هست که بدونه این روش ها چطوری به کار می رن و چه تأثیری دارند.

مدارکی که باید برای رسیدگی آماده کنم دقیقاً چی ان؟

طبیعتاً اظهارنامه، دفاتر قانونی (روزنامه و کل)، فاکتورها، قراردادها، صورت وضعیت، اکسل تفصیلی، گردش موجودی، جدول استهلاک، گزارش معاملات فصلی، اظهارنامه VAT و گزارش حسابرسی مالیاتی. ولی مهم تر از فهرست، اینه که ویژگی های هر مدرک (مثلاً امضا، مهر، تطابق با بانک، تاریخ شفاف) بیان بشه تا مخاطب بدونه چه مدارکی دقیقاً «قابل قبول» هستن.

اگر برگ تشخیص صادر شد، چه مهلتی برای اعتراض دارم؟

پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، مودی معمولاً ۳۰ روز فرصت داره اعتراض رو ثبت کنه. اگر این موعد رد بشه، برگ تشخیص تبدیل به برگ قطعی می شه.

اعتراض به رای هیأت حل اختلاف یا تجدیدنظر چجوریه؟

پس از رأی هیأت بدوی یا حل اختلاف، مودی ممکنه تا ۲۰ یا ۳۰ روز (بسته به مرحله) فرصت داشته باشه اعتراض کنه و پرونده به مرحله تجدیدنظر یا شورای عالی مالیاتی بره.

در رسیدگی تطبیقی چه نقشی دارن داده های بانکی و پوز؟

رسیدگی تطبیقی یعنی سازمان مالیاتی داده هایی که از بانک، گمرک، دستگاه های کارت خوان و بیمه به دست آورده با اظهارنامه و دفاتر مودی مقایسه می کنه تا مغایرت ها رو پیدا کنه. این بخش خیلی مهمه چون اگر مودی این داده ها رو کنترل نکرده باشه، ممکنه نتایج بدی براش داشته باشه.

آیا می تونم قبل از جلسه رسیدگی با ممیز توافق کنم؟

بله، معمولاً توصیه می شه که قبل از صدور برگ تشخیص، با ممیز مالیاتی گفتگو بشه و توافق صورت بگیره. وقتی توافق بشه، احتمال پرداخت های اصلاح شده و کمتر زیادتر می شه. این یکی از نکاتی هست که مقاله ات باید تأکید کنه.

مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد باید هم زمان بررسی بشن؟ چرا؟

بله، چون دو مالیات معمولا مرتبط هستند و عدم تطابق شان می تونه منجر به اشکال بشه. اگر مالیات عملکرد اصلاح بشه اما مالیات ارزش افزوده وفق اون نباشه، ممکنه ممیز اختلاف بگیره و رسیدگی زمان برتر بشه. مطلبی که خیلی کمتر بهش پرداخته شده.

اگر تمایلی به بحثِ طولانی با ممیز ندارم، چی کار کنم؟

بحث و مجادله در جلسه رسیدگی معمولاً کار ساز نیست؛ بهتره مدارک محکم داشته باشی، حرفت رو منطقی بزنی و از دنبال کردن اختلاف شدید پرهیز کنی. این هم یکی از نکاتی هست که مقاله باید پوشش بده تا مودی بدونه برخورد حرفه ای چیه.

ساز وکار سامانه ملی و کارپوشه مودیان چیست؟

سامانه ملی خدمات الکترونیکی مالیاتی (مثلاً my.tax.gov.ir) برای ورود مودی، مشاهده ابلاغ ها، ثبت اعتراض، مشاهده پرونده مالیاتی استفاده می شه. آگاهی از این سامانه باعث می شه مودی بدونه چطور الکترونیکی پیگیری کنه.

اگر سازمان مالیاتی در موعد قانونی رسیدگی نکند، چه حقوقی دارم؟

اگر رسیدگی در مهلت قانونی انجام نشه، امکان دارد مودی از حق پیگیری استفاده کنه و درخواست تسریع بکنه. این نکته کمتر گفته می شه ولی بسیار کاربردی هست.

برای جلوگیری از رسیدگی دردسرساز چی باید انجام بدم؟

بهترین پیش گیری: ارسال به موقع اظهارنامه، دفاتر قانونی منظم، تطابق داده ها با تراکنش بانکی و صورت معاملات فصلی، نگهداری مدارک تا ده سال، استفاده از نرم افزار حسابداری مناسب و مشاوره با «تکس فارس» برای چک لیست و آماده سازی.

ممکن است برای شما مفید باشد:

حسابداری مالیاتی

اینتاکد و نحوه دریافت آن

برای تولید محتوا متنی و طراحی سایت و سئو سایت می توانید به تیم تکمان دیجیتال سرویس ۰۹۳۶۵۰۷۰۱۵۹ مراجعه نمایید