تحلیل و بررسی تبصره ۱ ماده ۱۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده

تحلیل ماده ۱۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده

۱. تکلیف اصلی مودیان

• متن: «مودیان مکلفند مالیات و عوارض فروش موضوع این قانون را از خریدار یا کارفرما وصول کنند و پس از کسر مالیات و عوارض پرداختی، مطابق مقررات به حساب سازمان واریز نمایند.»

• تحلیل:

  • مسئولیت جمع‌آوری مالیات بر عهده فروشنده است؛ یعنی فروشنده به‌عنوان عامل وصول مالیات عمل می‌کند.

  • فروشنده ابتدا مالیات را از خریدار دریافت می‌کند و سپس مالیات خود (مالیات بر خرید کالا و خدمات) را از آن کسر کرده و مازاد را به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کند.

  • این روش نشان می‌دهد که سیستم VAT در ایران بر پایه مکانیزم خوداظهاری و پرداخت مرحله‌ای است.

۲. امکان پرداخت همزمان با صدور صورتحساب (تبصره ۱)

• متن: «سازمان می‌تواند تمام یا برخی از مودیان یا مشتریان آنها را مکلف کند مالیات و عوارض متعلقه را همزمان با صدور صورتحساب به حساب سازمان واریز نمایند.»

• تحلیل:

  • این تبصره انعطاف اجرایی برای سازمان مالیاتی ایجاد می‌کند تا برخی مودیان را تحت سیستم پرداخت فوری یا خودکار قرار دهد.

  • معمولاً این مورد برای مودیان بزرگ یا مشتریان دولتی و شرکت‌های کلان اجرا می‌شود تا ریسک فرار مالیاتی کاهش یابد.

  • آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌کند چه مودیانی مشمول این حکم هستند و نحوه واریز دقیق چگونه است.

۳. اثر مالیاتی بر فروشنده و خریدار

• متن: «مالیات و عوارضی که به این ترتیب به سازمان پرداخت می‌شود، به حساب بستانکاری فروشنده منظور می‌شود و برای خریدار، در صورتی که مصرف‌کننده نهایی نباشد، اعتبار مالیاتی به‌حساب می‌آید.»

• تحلیل:

  • حساب بستانکاری فروشنده: فروشنده بابت مالیات وصول‌شده از خریدار، بدهی کمتری به سازمان خواهد داشت.

  • اعتبار مالیاتی خریدار: اگر خریدار مصرف‌کننده نهایی نباشد (مثلاً شرکت یا تولیدکننده)، مالیات پرداخت شده به عنوان اعتبار مالیاتی قابل کسر از مالیات فروش آینده محسوب می‌شود.